24 oktober 2017
Afscheidsspeech Els Van Hoof
Deze week heb ik afscheid genomen van mijn mandaat als voorzitster van Vrouw&Maatschappij en overgedragen in warme Limburgse handen. Ik heb in mijn carrière van 25 jaar op 4 kabinetten gezeten, voor een NGO gewerkt, schepen geweest, senator en kamerlid. Maar het nuttigste, meest creatieve en leerrijke werk heb ik bij V&M gedaan. Vooral de verbondenheid en collegialiteit zullen mij het meeste bijblijven. Dankbaar. Deze woorden van dank kan u in mijn afscheidsrede lezen:
Beste vriendinnen en vrienden,
Toen ik 13 jaar geleden mijn eerste speech hield als Voorzitster van V&M zei ik dat ik trots en schroom voelde. Dat voel ik vandaag nog. Trots omdat we er nog steeds staan, nog meer verankerd in de partijorganen en talrijk vertegenwoordigd in de politiek. Trots omdat we, ondanks een afkalvend lidmaatschap van politieke partijen, vandaag nog steeds evenveel leden hebben als toen: 12.000 . Dank om het zolang vol te houden met mij. Sterk ras V&M!
Schroom omdat we niet àlle drempels konden wegwerken die vrouwen tegenhouden echte gelijke keuzes te kunnen maken ook al hebben ze op papier gelijke kansen. Vrouwen die zorg dragen, alleenstaande vrouwen en vrouwen met migratie-achtergrond ervaren nog steeds drempels om zich te ontplooien of om zich veilig te voelen. Maar gelukkig zijn er méér vrouwen dan ooit die openlijk aan de kar trekken en seksisme veroordelen.
Daarom blijf ik hoopvol voor de toekomst. Ik ben dan ook blij dat mijn twee dochters Melanie en Benthe hier aanwezig kunnen zijn, alsook hun nichtje Barbara. 3 jonge meisjes: 13, 16 en volop 18. Welke vrouwenbeweging laten we hen na? Hoe ziet de vrouwenbeweging van de toekomst er uit? Hoe kan het feminisme relevant blijven?
Wat gedaan?
Ooit las ik in de Flair deze uitspraak van Jo Vandeurzen: “Vrouw&Maatschappij is de meest efficiënte lobbyorganisatie van de Wetstraat”. Dankuwel Jo, maar liever dan te putten uit De Flair put ik uit de tussentijdse resultaten van een bevraging over V&M bij 30 mensen die Prof. Veerle Draulans op onze vraag hield. Dankuwel Prof Draulans om vandaag aanwezig te zijn. Het betreft een strikt anonieme bevraging (ook voor mij) en dat maakt het leerrijk. Ik kan het de partij alleen maar aanraden. Alleen door zelfkritisch te zijn, maak je sprongen vooruit.
1. Uit de bevraging van Veerle Draulans blijkt dat V&M geloofwaardig wordt bevonden. Geloofwaardigheid is cruciaal om vrouwenrechten en gelijke kansen in de partij en in de politieke wereld te verankeren én om aan maatschappelijke beïnvloeding op nationaal en lokaal vlak te kunnen doen .
Op vlak van expertise hebben we er altijd gestaan. Of zoals iemand het zei “Er komt bij een standpunt nooit een losse flodder, er zijn bepaalde dossiers waarin ze met cijfers smijten, inhoudelijk gestoffeerd met vergelijkingen uit het buitenland. Ge voelt dat daar wel kennis aanwezig is.”
Mijn check en dubbelcheckmentaliteit vroeg veel van de medewerkers. Maar hartelijk dank voor de inzet van Maud Van Walleghem, Mia Verstraete, Madeleine Ngalula, Annabel Paelstermans, Laura Van Eeckhout en Sarah Hulsmans die recent ons team vervoegde ter vervanging van Liesbeth Dhondt.
Mijn warme dank ook aan alle militanten en voorzitsters om in regen en wind, en voor dag en dauw actie te voeren en onze inhoud op straat en aan de man/vrouw te brengen. Het was een bewuste keuze om laagdrempelig en soms ludiek onze boodschap te verpakken, zonder ons serieux te verliezen.
Vrouw&Maatschappij vraagt lokaal een sterk engagement. Vaak komt dit bovenop een volledige professionele dagtaak buiten de politiek. Volgens de studie van Veerle Draulans botsen ze vaak tegen de grenzen van de oude structuur: nationaal, provinciaal, regionaal, lokaal, verschillende geledingen, partijgebonden… … en moeten roeien met de riemen die ze hebben. Niet alleen als geleding maar ook als partij zullen we moeten zoeken naar nieuwe werkvormen om dit engagement te kunnen bestendigen.
2. Twee jaar geleden voegden we heel bewust “CD&V-politica” toe aan onze naam. De binding van Christendemocratie met feminisme vond ik belangrijk, en het is bovendien uniek in het Europese partijlandschap en daar mogen we fier over zijn. Ik ontving onlangs vrouwelijke parlementairen van zusterpartijen uit Oostenrijk, Zweden, Nederland en Duitsland om de werking van V&M in de partij en het quota-systeem in Belgie toe te lichten. Nadien zeiden ze me: “It is a paradise here”. Ook al had ik soms het gevoel dat we op een ‘highway to hell’ zaten bij regeringsvormingen, toch liet ik mij de complimenten welgevallen. De partij en V&M dat is een LAT-relatie: verbondenheid maar geen gebondenheid. Of zoals iemand het zei: “We zijn de luis in de pels en op sommige vlakken werken we samen”
Het verankeren van onze structuren in de partij en het verbinden van feminisme met CD&V is een meerwaarde en wordt ons door anderen benijdt: op politiek vlak hebben we geen counterpart in andere partijen. V&M is vandaag goed voor je lokale politieke carrière wat het vroeger niet was. Ook de partij promoveerde veel van onze vrouwen uit het secretariaat binnen de partij. Jonge en progressieve vrouwen die anders nooit de weg naar onze partij hadden gevonden.
Zonder V&M zou de CD&V de CD&V niet meer zou zijn. En V&M zonder CD&V V&M niet meer.
V&M is actief op terreinen waar de partij zich niet of nauwelijks om bekommerde. Door de strijd voor de pariteit charmeerden we progressief Vlaanderen. Of nog: het wegwerken van de ongelijkheid tussen M/V in het gezin die zorgt voor economische achterstand van vrouwen. Als christendemocraten lanceerden we daarom recent grootouderverlof, vadershapsbescherming en ouderschapsverlof opnemen per week
Geloofwaardig en uniek verankerd in de christendemocratie, zo laat ik V&M achter. Maar niet vooraleer samen met jullie naar de toekomst te blikken. Ik zie een aantal valkuilen maar gelukkig ook perspectief voor de toekomst.
1) Ik ben zeer blij dat veel van onze vrouwen zijn doorgestoten naar de top van belangrijke instellingen. Maar feminisme er is voor àlle vrouwen en niet alleen voor een handjevol aan de top. We moeten verzaken aan het directeursfeminisme of elitaire feminisme. Quota hebben er voor gezorgd dat er ook vrouwen in het parlement en regering zijn gekomen die denken dat ze er alleen op eigen kracht zijn geraakt. Zij zetten geen gender-thema’s op de agenda zetten en assimileren zich liever aan het heersende systeem in plaats van het te willen veranderen.
Uit de bevraging van Veerle Draulans blijkt dat lokaal de druk van een oude, politieke ‘macho’cultuur het sterkst blijkt. Vrouwen moeten aan veel verwachtingen voldoen en moeten sterk staan bij onderhandelingen over lijstvorming, ze verlaten vroegtijdig de politiek of hebben het moeilijk om het tot burgemeester te schoppen. We moeten deze cultuur te doorbreken. Daarom stelde V&M voor om het systeem van gedeelde mandaten in te voeren op lokaal vlak net zoals in Nederland.
2) De tweede grote valkuil gaat over de manier waarop de verworvenheden van het feminisme door populistisch rechts gebruikt worden om moslims mee om de oren te slaan. Ze doen alsof M/V gelijkheid een inherent eigenschap van onze superieure cultuur zou zijn en niet het gevolg van een jarenlange taaie strijd. Ze kapen een feminisme waaraan zij geen poot hebben uitgestoken. De gebeurtenissen in Keulen of elders kunnen niet door de beugel, maar ik hoor hetzelfde rechts minder scherp als het gaat over sugardaddies of de 43000 vrouwen die jaarlijks worden verkracht in België. De onveiligste plek is thuis. Maar dit past niet in het plaatje van populistisch rechts die seksueel geweld en onderdrukking willen framen in een specifieke traditie of religie. Niet met ons!
De vrouwenbeweging van de toekomst moet dan ook een breed en inclusief feminisme uitdragen
1) Verbreding en verjonging zijn nodig. We startten samen met Tracy en Liesbeth Maris Women voor jonge vrouwen Maar samen met de partij moeten we de strijd tegen discriminatie, uitsluiting, islamofobie en racisme verder aangaan: er zijn heel wat maatschappelijke groepen die nu amper bereikt worden maar geconfronteerd worden met dezelfde uitsluitingsmechanismen en discriminaties die vrouwen te beurt zijn gevallen. We moeten niet over hen spreken maar vooral met hen spreken in de partij.
2) Ik maakte het mogelijk dat mannen lid kunnen worden van V&M. Als beweging moeten we misschien een stap verder durven gaan zonder onze safe space op te geven waar vrouwen elkaar kunnen ontmoeten.
We moeten genderisten worden ipv feministen: ook al klinkt dat niet – We moeten de Trudeau’s van Vlaanderen betrekken in onze werking. Mannen kunnen echt wel feminist zijn. Of, zoals de Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Adichie zegt: “een feminist is een man of een vrouw die zegt: er is een probleem met gender vandaag, en we moeten dat probleem oplossen, we moeten beter doen.”
Beste vrienden en vriendinnen,
Ik laat V&M los als voorzitter, maar de vrouwenbeweging zal mij nooit meer loslaten, omdat het voor mij geen job was maar een realisatie van mijn levensvisie en die van veel vrouwen en mannen.
Het waren grote schoenen om te vullen na Sabine de Bethune. Ik wil Sabine vernoemen omdat ze mij altijd gemotiveerd heeft en mij zelfvertrouwen heeft gegeven om deze opdracht op te nemen. Sabine, van jou heb ik onnoemelijk veel geleerd, niet in het minst aandacht hebben voor iedereen en met positivisme de strijd aan te gaan. Ook Miet Smet mijn eerste werkgever en inspirator wil ik hier erkennen. Uw scherpe visie en daadkracht zijn een blijvende bron van inspiratie voor de ganse vrouwenbeweging. Ik ben ook heel blij dat Juliette De Schrijver aanwezig is. Zij gaven mij de kracht om dit mandaat te vervullen waarbij ik altijd twee principes heb gehuldigd :
• Never walk alone: In de strijd rond de quota herinner ik mij nog goed talloze vergaderingen met oa Sabine, Myriam Van Vaerenbergh, Mieke Van Hecke, Trees Merckx en Chris Verhaegen . Kleppers van formaat die ik bijzonder dankbaar ben voor hun goede raad en engagement, voor hun vriendschap en verbondenheid. Ook het Nationaal Bureau van Vrouw & Maatschappij wil ik nog eens expliciet bedanken. Zonder deze cockpit van provincie- en regiovoorzitters, parlementsleden en ministers zouden we als beweging nooit zo sterk zijn.
• Nooit opgeven: Ons Els, daar kan je mee naar den oorlog gaan, als ze een doel voor ogen heeft dan moet er een camion over haar rijden om ze te doen stoppen, dixit pa Van Hoof. En als ze er dan wat aanrijdingen gebeurden dan was er altijd mijn familie en mijn man Wouter om mij een veilige thuishaven te geven.
Deze jaren waren voor mij een boeiend avontuur. Ik ging altijd heel graag naar het secretariaat omdat daar een sterk team klaar staat. In het bijzonder wil ik de vier algemene secrtarissen waarmee ik heb gewerkt danken: de immer strijdbare Erna Cobbaert, de creatieve Miet Timmers, de pientere Tinneke Huyghe en de bruggebouwster Maud Van Walleghem.
Ik roep hen even mee op het podium om mij bij te staan om fier de fakkel over te dragen aan een jonge maar ook al ervaren Liesbeth Maris. Liesbeth, ik ken jouw talenten, jouw inspiratie, je intelligentie en engagement. En die talenten zal je nodig hebben. Aan jou nu om de route uit te stippelen en samen met een nieuwe generatie een nieuw hoofdstuk te schrijven in de politieke strijd. Die blijft nodig zolang vrouwen in Vlaanderen en elders in de wereld niet gelijk behandeld worden. We laten je niet alleen. Jij hebt ons vertrouwen, onze steun. Wij rekenen op jou om Vrouw & Maatschappij als deel en ziel van de christen-democratie levend te houden.