Wie juist zoekt, die vindt (politica’s)Brussel, 9 juni 2018 - In heel wat steden en gemeenten wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan de kieslijsten voor de lokale verkiezingen van 14 oktober. Daarbij klinkt, over de partijgrenzen heen, traditioneel de klaagzang over een tekort aan vrouwen die staan te popelen zich kiesbaar te stellen. Dit fenomeen is symptomatisch voor de heersende politieke cultuur: gezien de grote mannelijke dominantie binnen het politieke veld is er vaak maar weinig aantrekkingskracht op vrouwen. De felbevochten quota bieden –gelukkig- een stok achter de deur: de kieslijsten moeten 50/50 uit mannen en vrouwen bestaan. Als Vrouw & Maatschappij – CD&V politica gaan wij ervan uit dat er net zoveel geschikte vrouwen als mannen zijn. Men moet ze natuurlijk vinden en kunnen overtuigen op een kieslijst te komen staan. Als christendemocratische politieke vrouwenbeweging met jarenlange ervaring in zoeken én vinden, delen we graag enkele aandachtspunten.
Vrouwelijke rolmodellen binnen de lokale afdeling
Ten eerste hebben mensen, vrouwen én mannen, nood aan herkenning. We zoeken rolmodellen of goede voorbeelden in onze omgeving. Zien we die niet, dan gaan we ervan uit dat een bepaalde wereld, sector of keuze niet of alleszins minder geschikt is voor ons. Zijn er in bepaalde politieke afdelingen vrouwelijke rolmodellen en boegbeelden dan herkennen vrouwen zich daarin en zullen ze sneller de stap wagen. Vrouwen die erin slagen om vrouwelijke waarden in te zetten in de politiek én daarbij liefst ook nog hun politiek engagement op een dragelijke manier kunnen combineren met privé, werk en gezin zijn daarbij waarschijnlijk de aantrekkelijkste. Pijnlijk maar waar: we zijn er ons van bewust dat niet alle vrouwelijke politica’s rolmodellen zijn voor anderen die het forum nog moeten betreden. Dat is waarschijnlijk ook een verklaring waarom bepaalde politieke afdelingen met vrouwelijke boegbeelden alsnog problemen ondervinden om vrouwelijk talent aan te trekken.
Participatie in het lijstvormingscomité
Ten tweede is het essentieel dat vrouwen in het lijstvormingscomité zetelen. Zolang vrouwen niet mee bepalen wie welke plaats krijgt, blijft gendergelijkheid in de politiek een verre utopie. De plaats die je als kandidaat toegewezen krijgt, speelt namelijk nog vaak een grote rol in welke mate je kans maakt om effectief verkozen te worden. Ondanks dat de kandidatenlijsten reeds gebonden zijn aan een aantal spelregels zijn er toch nog een aantal verbeteringen mogelijk. Te vaak zien we namelijk dat vrouwen moeilijker verkiesbare plaatsen toegewezen krijgen, ook al beschikken ze over voldoende ervaring en potentieel. Bovendien moeten ook jonge politieke talenten en personen met een migratieachtergrond gehoord kunnen worden. Zij zijn ook nog steeds zwaar ondervertegenwoordigd binnen het gehele politieke spectrum. Lijstvorming is een delicaat proces en het lijstvormingscomité moet in alle rust en discretie te werk kunnen gaan maar we durven we toch pleiten voor een transparanter en democratischer proces.
Een nieuwe politieke cultuur
Daarnaast is het hoog tijd voor een systeemverandering: er is nood aan het uitbouwen van een vrouw- én gezinsvriendelijkere politieke cultuur. De oude politieke cultuur, die men vandaag nog in vele gemeente en steden meesleept, zorgt ervoor dat er heel wat barrières blijven bestaan die kandidaten en politici moeten overwinnen. Zo doet de moeilijke combinatie tussen een job, zorgtaken en politiek engagement vele vrouwen maar ook mannen de boot afhouden of afhaken. Dit zorgt bovendien voor het draaideureffect: jonge (vrouwelijke) opkomende politieke talenten verdwijnen vaak even snel als ze gekomen zijn. Al wie deel uit maakt van de (lokale) politiek zal het kunnen bevestigen: onregelmatige vergaderuren zijn schering en inslag en een hoge mate van engagement maakt van politiek een uitdagende stiel. Concrete oplossingen zouden kunnen zijn: niet vergaderen voor de bedtijd van de kinderen en het voorzien van kinderopvang. Ook duo-mandaten, waarbij één mandaat door twee personen kan worden uitgeoefend, kunnen soelaas bieden. Bovendien worden belangrijke beslissingen vaak genomen via informele (mannelijke) netwerken. Wie daar niet tot behoort, heeft weinig toegang tot de echte besluitvoering. Ook dit werkt demotiverend voor nieuwe kandidaten, die nochtans vol enthousiasme hun eerste stappen in de politiek zetten.
Kies voor evenwicht en stem op een vrouw
Een goed bestuur is een evenwichtig bestuur. Wanneer wij als samenleving gendergelijkheid en diversiteit hoog in het vaandel dragen, moeten we dit ook binnen de lokale politiek zo veel mogelijk trachten te realiseren. Laten we dan de kans aangrijpen om dit al onmiddellijk bij de samenstelling van de lijsten te doen. Alle groepen van onze samenleving moeten de kans krijgen om deel uit te maken van de uitvoerende macht. Dit is anno 2018 niet meer dan logisch en democratisch. Om dit te realiseren moeten er over de partijgrenzen heen inspanningen worden gedaan om ook op het lokale politieke niveau een meer gendergelijke en diverse besluitvoering te doen ontstaan. En als de kieslijsten met de grootste zorg zijn samengesteld rest er nog maar één eenvoudige opdracht, en die geldt voor iedereen: kiezen voor evenwicht en stemmen op een vrouw. Want naast de macht van het lijstvormingscomité en die van de oude politiek cultuur is er nog een heel belangrijke macht: die van de electorale kracht!
Liesbeth Maris, nationaal voorzitster Vrouw & Maatschappij - CD&V politica